Kalendarium życia i twórczości I.J. Paderewskiego

1860

  • 6 listopada, Kuryłówka nad Bohem, w powiecie lityńskim na Podolu – przychodzi na świat Ignacy Jan Paderewski, drugie dziecko Jana i Polikseny z Nowickich; kilka miesięcy po narodzinach syna Poliksena umiera.

1863

  • Jan Paderewski przebywa w carskim więzieniu w Lityniu (aresztowany za pomoc udzieloną powstańcom styczniowym); Ignacy i jego starsza siostra Antonina trafiają pod opiekę ciotki mieszkającej w Nowosiółkach koło Cudnowa.

1865

  • Jan Paderewski z rodziną przenosi się do Sudyłkowa w powiecie zasławskim na Wołyniu, gdzie otrzymuje posadę zarządcy majątku Szaszkiewiczów.

1867

  • Jan Paderewski żeni się po raz drugi, z Anną z Tańkowskich; z tego związku pochodzi troje dzieci: Józef (1871-1958), Stanisław (1873-1914) i Maria (1876-1952).

1872

  • Grudzień – po kilku latach nauki pod kierunkiem domowych nauczycieli (Filipa Runowskiego, Piotra Sowińskiego i Michała Babiańskiego) Ignacy zostaje przyjęty do Instytutu Muzycznego Warszawskiego; zamieszkuje na stancji przy Placu Krasińskich u rodziny Kerntopfów, właścicieli fabryki fortepianów.

1873

  • Styczeń – Ignacy rozpoczyna naukę w Instytucie Muzycznym Warszawskim, w klasie fortepianu Jana Śliwińskiego, a następnie – Juliusza Janothy; zasad muzyki uczy się pod kierunkiem Karola Studzińskiego.     
  • 27 czerwca, Warszawa (Sala Resursy Obywatelskiej) – doroczny popis uczniów Instytutu Muzycznego; Paderewski występuje jako puzonista w szkolnej orkiestrze.
  • 2 lipca, Warszawa (Sala Resursy Obywatelskiej) – drugi doroczny popis uczniów Instytutu Muzycznego; Paderewski wraz z Antonim Rutkowskim wykonują Duet na 2 fortepiany Friedricha Kalkbrennera.
  • 22 listopada, Warszawa (Kościół św. Franciszka Serafickiego) – uroczystości ku czci św. Cecylii; nazwisko Paderewskiego widnieje pośród członków orkiestry i chóru męskiego Instytutu Muzycznego.

1874

  • Luty – Paderewski kontynuuje naukę w Instytucie, w klasie fortepianu Henryka Komana; na lekcje literatury, języka polskiego i francuskiego uczęszcza do klasy Klemensa Podwysockiego (1832–1903); rozpoczyna także samodzielną naukę języka niemieckiego.
  • Czerwiec-lipiec, Warszawa (Dolina Szwajcarska) – cztery koncerty dobroczynne Warszawskiego Instytutu Muzycznego; Paderewski występuje w roli puzonisty w szkolnej orkiestrze.
  • 25 października – wskutek konfliktu z władzami szkoły Paderewski i dwaj inni uczniowie (Antoni Sygietyński i Henryk Pachulski) zostają skreśleni z listy uczniów Instytutu Muzycznego.

1875

  • 29 września – do zarządu Instytutu Muzycznego Warszawskiego wpływa list Jana Paderewskiego z prośbą o ponowne wpisanie syna na listę uczniów.
  • 29 października – zarząd Instytutu postanawia przyjąć Ignacego na okres próbny, w charakterze wolnego słuchacza.

1876

  • Luty – powstaje Valse mignonne, pierwsza kompozycja młodego artysty, zadedykowana nauczycielowi harmonii i kontrapunktu Gustawowi Roguskiemu.
  • Październik – nazwisko Paderewskiego ponownie znika z dokumentów Instytutu Muzycznego; Ignacy, wraz z dwoma starszymi kolegami (skrzypkiem Ignacym Cielewiczem i wiolonczelistą Michałem Biernackim), wyrusza na "tournée" po miastach Rosji i Polski Północnej.
  • Listopad – po rozstaniu z Biernackim, Paderewski i Cielewicz wyruszają w dalszą podróż do Witebska.

1877

  • Paderewski przebywa m.in. w Lucynie w guberni witebskiej, Kaszynie w twerskiej guberni i w Petersburgu; dzięki pomocy ojca powraca do Warszawy.

1878

  • Styczeń, Warszawa – za zgodą dyrektora Apolinarego Kątskiego i po złożeniu egzaminu Ignacy wraca do szkoły.
  • Luty-czerwiec – Paderewski kilkakrotnie występuje podczas szkolnych popisów (w roli solisty, akompaniatora, bądź w orkiestrze).
  • Czerwiec – Ignacy składa ostatnie egzaminy i zdobywa patent nr 186 ukończenia szkoły (z ocenami bardzo dobrymi i celującymi).
    • 29 czerwca, Warszawa (Sala Aleksandryjska Ratusza) pierwszy doroczny popis uczniów Instytutu Muzycznego; w programie koncertu znalazły się m.in. Trio Antoniego Rutkowskiego (z udziałem I.J. Paderewskiego) oraz wiersz Zachwycenie Teofila Lenartowicza (deklamowała Antonina Korsakówna, przyszła żona Ignacego).
    • 30 czerwca, Warszawa (Sala Aleksandryjska Ratusza) drugi doroczny popis uczniów Instytutu Muzycznego; wykonano m.in. pieśń pt. Dola na mezzosopran i fortepian, do słów Władysława Syrokomli, z muzyką I.J. Paderewskiego (śpiewała Helena Potapowiczówna) oraz I cz. Koncertu a-moll Edwarda Griega (z Paderewskim jako solistą).
  • Październik – Ignacy, zgodnie z wolą ojca, obejmuje posadę nauczyciela fortepianu w macierzystej szkole (prowadzi „niższą" klasę żeńską).  
  • Grudzień – pianista zamieszkuje na stancji u państwa Adamowskich w Warszawie przy ul. Włodzimierskiej 12.

1879

  • Styczeń, Sudyłków – podczas pobytu w domu ojca powstaje Romans (z Suity Es-dur) na fortepian.    
  • Czerwiec-sierpień – Paderewski towarzyszy skrzypkowi Władysławowi Górskiemu na koncertach w Warszawie i w letnich kurortach (Busko, Solec, Ciechocinek, Druskieniki, Birsztany, Kielce); ukazuje się drukiem Impromptu F-dur na fortepian [„Echo Muzyczne", dodatek nutowy nr 11 z 1 VI 1879 (egzemplarz dotąd nie odnaleziony)].
  • Październik – Jan Paderewski przenosi się do wsi Chrolin, w powiecie Zasławskim (stacja drogi żelaznej kijowsko-brzeskiej, między Szepietówką a Połonnem).

1880

  • 7 stycznia, Rudnia na Wołyniu – ślub z Antoniną Korsakówną (absolwentką Instytutu Muzycznego); młodzi zamieszkują w Warszawie przy ul. Włodzimierskiej 14, następnie na Mokotowie.
  • 9 października, Warszawa – narodziny syna Alfreda; kilka dni później Antonina umiera.

1881

  • Styczeń-czerwiec, Warszawa – Ignacy kontynuuje pracę w Instytucie Muzycznym Warszawskim i komponuje; powstają wówczas Trzy utwory op. 2, Elegia b-moll op. 4 (poświęcona pamięci Antoniny), Stara suita (na trzy głosy) op. 3.
  • Lipiec/sierpień, Zakopane – wakacje w towarzystwie przyjaciół, Heleny i Władysława Górskich.

1882

  • Ignacy oddaje syna pod opiekę babki, Julii Korsakowej i wyjeżdża do Berlina.
  • Styczeń-czerwiec, Berlin – studia kompozytorskie u Friedricha Kiela; nawiązanie współpracy z firmą wydawniczą Ed. Bote und G. Bock.    
  • Lipiec – koncerty w Nałęczowie i Busku (solo i w duecie z Górskim).
  • Wrzesień – powrót do pracy w Instytucie Muzycznym Warszawskim.

1883

  • 12 stycznia, Berlin (Sala Hotelu Roma) – pierwszy koncert kompozytorski; w następnych miesiącach Paderewski występuje w Krakowie, Lublinie, Kutnie, Szczawnicy, Kijowie.
  • Sierpień – pobyt w Zakopanem; powstają wówczas pierwsze utwory z Albumu tatrzańskiego op. 12.

1884

  • Styczeń-lipiec, Berlin – studia kompozytorskie u Heinricha Urbana; powstają pierwsze utwory orkiestrowe (ćwiczenia z instrumentacji): Uwertura, Suita, miniatury na instrumenty dęte.
  • Sierpień, Zakopane – Paderewski w towarzystwie Tytusa Chałubińskiego, Jana Kleczyńskiego, Bartka Obrochty i Kuby Guta wędruje po okolicznych wsiach „dla zbierania nowych tematów".
  • 3 października, Kraków (Hotel Saski) – koncert z udziałem Heleny Modrzejewskiej, zakończony wielkim sukcesem artystycznym i finansowym.
  • Listopad – wyjazd do Wiednia na studia pianistyczne u Teodora Leszetyckiego.

1885

  • Luty-marzec – koncerty we Lwowie i Krakowie.
  • Kwiecień, Warszawa (Sala Resursy Obywatelskiej) – koncert kompozytorski Paderewskiego z udziałem Heleny Weychertowej, Władysława Górskiego i Antoniego Rutkowskiego, na którym wykonano m.in. Pieśń op. 7 do słów Adama Asnyka, Wariacje i fugę a-moll na fortepian op. 11, Sonatę a-moll na skrzypce i fortepian op. 13.
  • Sierpień – Paderewski przebywa w Paryżu (wraz z Górskim), gdzie spotyka m.in. Pabla de Sarasate i Edwarda Lalo.
  • Od jesieni 1885 do lipca 1886 roku – Paderewski prowadzi klasę fortepianu oraz harmonii i kontrapunktu w Konserwatorium w Strasburgu (z polecenia Leszetyckiego).

1886

  • Sierpnień-wrzesień – pobyt w domu ojca w Chrolinie.
  • Listopad-grudzień, Warszawa – powstają m.in. tematy koncertu skrzypcowego i Krakowiak fantastyczny op. 14 nr 6.

1887

  • Styczeń – ponowny wyjazd do Wiednia i dalsze studia u Leszetyckiego; Anetta Jesipowa – wybitna pianistka, żona Leszetyckiego włącza do swojego repertuaru utwory Paderewskiego (Menuet G-dur op. 14 nr 1, Album majowe op. 10, Wariacje a-moll op. 11), staje się też jego "przewodnikiem" w drodze do pianistycznej kariery.
  • 22 października, Strasburg (Foyer des Stadttheaters) – koncert z udziałem skrzypka Floriána Zajíca.
  • 9 grudnia, Wiedeń (Musik-Verein) – koncert z udziałem śpiewaczki Marie van Zandt.

1888

  • 3 marca, Paryż (Salle Erard) – sensacyjny debiut paryski (po kilku wstępnych recitalach w prywatnych, arystokratycznych salonach), zapoczątkowujący światową karierę pianistyczną Paderewskiego. 
  • Marzec-kwiecień – koncerty w Paryżu, Brukseli i Pradze.
  • Październik – artysta kończy pracę nad Koncertem fortepianowym a-moll; rozpoczynają się przygotowania do premiery koncertu.
  • Listopad-grudzień – koncerty w Brukseli, Ischl i Liège.

1889

  • 20 stycznia, Wiedeń (Musik-Verein) – sensacyjne prawykonanie Koncertu fortepianowego a-moll przez Anettę Jesipową, pod dyrekcją Hansa Richtera.  
  • Luty-grudzień – recitale w całej Francji, Belgii, Niemczech, Szwajcarii, Rumunii, a jesienią także w kraju (w Krakowie, Lwowie, Tarnowie).

1890

  • Styczeń-kwiecień – kolejne koncerty w Paryżu, Nantes, Utrechcie, Hadze, Arnhem, Berlinie, Toruniu i Poznaniu.
  • 9 maja, Londyn (St. James's Hall) – pierwszy recital Paderewskiego w Anglii.
  • Maj-czerwiec – koncerty w Paryżu i Londynie.
  • Lipiec-sierpień – pobyt w Wiedniu; Paderewski komponuje, uczy się języka angielskiego, odpoczywa.
  • Październik-listopad – koncerty w Wielkiej Brytanii.

1891

  • Styczeń-czerwiec – koncerty w Niemczech, Francji, Belgii i Wielkiej Brytanii.    
  • Październik – kolejne recitale w Wielkiej Brytanii.
  • 11 listopada – Paderewskie przybywa do Nowego Jorku i zamieszkuje w Hotelu Dam.
  • 17 listopada, Nowy Jork (Music Hall) – pierwszy koncert Paderewskiego w Stanach Zjednoczonych.
  • Od listopada 1891 do marca 1892 – intensywna podróż koncertowa po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (109 koncertów i recitali w ciągu 130 dni).

1893-1897

  • Nieustanne podróże koncertowe (przez 4-8 miesięcy w roku, po kilka koncertów w tygodniu) od Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemiec, Francji, Włoch aż po Stany Zjednoczone; w miesiącach letnich Paderewski poświęca się pracy twórczej (powstają m.in.: 6 pieśni do sł. Adama Mickiewicza oraz Fantazja Polska, wykonana 4 X 1893 roku na festiwalu w Norwich).
  • Lato 1896 – ustanowienie Fundacji Paderewskiego dla młodych kompozytorów amerykańskich (opuszczając Stany Zjednoczone artysta pozostawił 50 000 franków francuskich na ten cel).
  • W styczniu 1897 r. w Warszawie odsłonięto panoramę Golgota Jana Styki, powstałą z inicjatywy Paderewskiego i przy jego finansowym wsparciu.
  • Lato-jesień 1897, Morges – pierwsze wakacje z rodziną w willi Riond-Bosson (zakupionej na własność w 1898 roku).  
  • Listopad 1897 –  zakup majątku Kąśna Dolna koło Ciężkowic, letniej rezydencji w latach 1897-1902 (obecnie dworek jest siedzibą Centrum Paderewskiego Tarnów-Kąśna Dolna); przed zakupem Kąśnej artysta próbował osiedlić się w majątku Biórków (w pobliżu Proszowic) i Rozprza (w Piotrkowskiem).    

1898

  • Wiosna – koncerty w Niemczech i Wielkiej Brytanii.
  • Lato – ogłoszono konkurs na budowę hotelu (późniejszy Bristol), gdzie Paderewski miał znaczne udziały; rozstrzygnięto też konkurs muzyczny ufundowany przez pianistę dla młodych polskich kompozytorów (zwyciężyli: Zygmunt Stojowski, Henryk Melcer, Emil Młynarski, Wojciech Gawroński, Grzegorz Fitelberg; w drugim konkursie – dramatycznym, rozstrzygniętym wiosną 1899 r., zwyciężyli Lucjan Rydel i Józefat Nowiński).

1899

  • Styczeń-marzec – koncerty w Warszawie, Łodzi, Białymstoku, Wilnie, a następnie w Rosji, Wielkiej Brytanii i Francji.           
  • 31 maja 1899, Warszawa (kościół św. Ducha) – ślub z Heleną z Rosenów (primo voto Górską).
  • Lato małżonkowie spędzają w Kąśnej Dolnej; Paderewski przygotowuje się do kolejnego amerykańskiego tournée, uczestniczy w dożynkach, odbywa liczne wycieczki po okolicy.
  • Od grudnia 1899 do połowy maja 1900 r. – czwarte tournée po Stanach Zjednoczonych (artysta po raz pierwszy podróżuje z żoną).
  • Czerwiec – koncerty w Paryżu i Londynie.

1901

  • Styczeń-kwiecień – koncerty na Riwierze, w Rzymie i innych miastach włoskich, a także w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.
  • 20 marca – podczas kuracji leczniczej w Göggingen w Bawarii umiera Alfred, jedyny syn Paderewskiego.
  • Kwiecień – wznowienie występów w Kopenhadze i Sztokholmie.
  • 29 maja, Drezno (Opernhaus) – prapremiera opery Manru pod dyrekcją Ernsta von Schucha.
  • 8 czerwca, Lwów (Teatr Miejski) – polska premiera Manru pod dyrekcją Francesca Spetrino.
  • 5 listopada, Warszawa – koncert inauguracyjny nowego gmachu Filharmonii Warszawskiej, z udziałem Paderewskiego (zarazem udziałowca spółki budującej gmach).
  • Listopad-grudzień – seria koncertów w Niemczech, Austrii i Czechach.

1902

  • 5 lutego – piąte, trzymiesięczne tournée amerykańskie.
  • Maj-czerwiec – występy w Londynie, Madrycie oraz we Lwowie.
  • Jesień – tournée po Wielkiej Brytanii.
  • 29 grudnia, Zakopane – rozpoczęło działalność sanatorium dla chorych na gruźlicę (zbudowane z inicjatywy Kazimierza Dłuskiego i ze znacznym udziałem finansowym Paderewskiego).

1903

  • Paderewski sprzedaje majątek w Kąśnej Dolnej; niemal cały rok spędza w Riond-Bosson; powstają wówczas: Sonata fortepianowa es-moll, 12 pieśni do tekstów Catulle Mendèsa, Wariacje i fuga es-moll, a także szkice Symfonii h-moll (ukończonej w 1909 r.).
  • Grudzień – koncerty w Lozannie, Morges i Krakowie.
  • Chwile wolne od pracy koncertowej artysta spędza na grze w brydża, układaniu pasjansów, na wycieczkach (na statku wycieczkowym po Lemanie), z upodobaniem chodzi też do kina.

1904

  • Po koncertach w Krakowie, Warszawie i Łodzi – tournée po Rosji, a od lipca do października – występy w Australii i Nowej Zelandii.

1904-1905

  • Wielomiesięczne trasy koncertowe po Stanach Zjednoczonych i występy w licznych miastach europejskich.

1906

  • Pierwsze rejestracje pojedynczych utworów na rolkach pianolowych Welte-Mignon.

1907-1908

  • Trasy koncertowe po Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii.

1909

  • Styczeń – koncerty w Szkocji (z udziałem E. Młynarskiego).
  • 30 stycznia – początek kolejnego tournée po Stanach Zjednoczonych.
  • 12 lutego – Boston, prawykonanie Symfonii h-moll op. 24, pod dyrekcją Maxa Fiedlera.
  • Jesień – koncerty w Wielkiej Brytanii.

1910

  • Styczeń-marzec – koncerty w Wiedniu, Budapeszcie, Lozannie, Paryżu, na Riwierze.
  • 15-17 lipca, Kraków – uroczystości związane z odsłonięciem pomnika Władysława Jagiełły (tzw. pomnika grunwaldzkiego), dłuta Antoniego Wiwulskiego, fundacji I.J. Paderewskiego; artysta wygłasza patriotyczne przemówienie. Udział rodaków przybyłych ze wszystkich zaborów, z Europy i zza Oceanu staje się manifestacją dążeń niepodległościowych. Wieczorem urządzono na cześć Paderewskiego ucztę w kopalni soli w Wieliczce.
  • 23 października, Lwów – obchody 100. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina i I Zjazd Muzyków Polskich; Paderewski wygłasza płomienną mowę na temat Chopina i znaczenia jego twórczości dla kultury; wykonano jego Symfonię h-moll op. 24 pod dyrekcją Henryka Opieńskiego.

1911

  • Po kilku koncertach europejskich, od lipca – wielkie tournée po Ameryce Południowej.
  • 18 października, Paryż – pierwsza sesja nagraniowa dla Gramophon Company Ltd. His Master's Voice.

1912

  • 13/14 lutego – kolejne nagrania dla Gramophon Company Ltd. His Master's Voice.
  • Marzec – tournée po Afryce Południowej.
  • Czerwiec, Lwów – Uniwersytet im. Jana Kazimierza nadaje Paderewskiemu godność doktora honoris causa.

1913

  • Marzec – koncerty w Krakowie, Lwowie i Warszawie.
  • Październik-grudzień – kolejna trasa koncertowa po Stanach Zjednoczonych. 

1914

  • Styczeń-kwiecień – dalsze koncerty w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie; zakup ziemi w Paso Robles w Kalifornii (rancho San Igacio i Santa Helena); artysta leczył tam reumatyczne dolegliwości w błotnych kąpielach.
  • Po wybuchu I wojny światowej Paderewski poświęca się działalności społecznej, patriotycznej i niepodległościowej.

1915

  • Paderewski wraz z Henrykiem Sienkiewiczem stają na czele Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce (Comité Général des Secours aux Victimes de la Guerre en Pologne) z siedzibą w szwajcarskim Vevey; wkrótce powstały oddziały Komitetu w Paryżu, Londynie i Nowym Jorku (pod nazwą Polish Victims' Relief Fund).
  • 22 maja, Nowy Jork – odezwa Paderewskiego do Polaków w Ameryce z prośbą o pomoc dla ludności polskiej w kraju.
  • 30 maja, Chicago – wiec Polaków pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki (ufundowanym przez Paderewskiego); artysta wygłasza pierwsze z ponad 300 przemówień patriotycznych w USA, apeluje o ustanowienie Dnia Pracy dla Polski (na 15 lipca 1915 r., w rocznicę bitwy pod Grunwaldem).
  • W okresie od maja 1915 do maja 1917 r. artysta intensywnie koncertuje (niemal co drugi dzień); podczas występów apeluje o pomoc dla Polaków; dochody z koncertów przekazuje na fundusz Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.

1916

  • Paderewski zawiera znajomość z Edwardem M. Housem (najbliższym współpracownikiem prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona); korzysta z możności zainteresowania administracji USA sprawą Polski.
  • 22 lutego, Waszyngton – koncert w Białym Domu w obecności prezydenta Wilsona, jeden z ważniejszych występów roku.
  • 6 listopada, New Jersey – ponowne spotkanie z prezydentem Wilsonem, rozmowy na temat ogłoszonego dzień wcześniej manifestu cesarzy Niemiec i Austrii i utworzeniu Królestwa Polskiego; Paderewski wysyła do przywódców państw protesty przeciw temu aktowi.
  • 27 listopada, Chicago – artysta przemawia podczas akademii żałobnej poświęconej pamięci Henryka Sienkiewicza.

1917

  • 11 stycznia, Nowy Jork – Paderewski dostarcza prezydentowi USA memoriał o Polsce i konieczności odbudowy jej niepodległości.
  • Od kwietnia Paderewski przemawia coraz częściej publicznie do Polaków w USA, staje się niemal nieformalnym przywódcą Polonii, apeluje zarówno o wsparcie finansowe dla rodaków, jak i naciski polityczne dla tworzenia armii polskiej, czyni starania zmierzające do uznania niepodległości Polski.
  • 23 maja, Nowy Jork – Paderewski wysyła memoriał do władz amerykańskich, w sprawie konieczności utworzenia Armii Polskiej walczącej po stronie Aliantów; dla uczczenia powstającej Armii komponuje hymn bojowy Hej, Orle Biały, do słów własnych, na chór męski (ostatni utwór Paderewskiego, wydany w Nowym Jorku w 1918).
  • Po 20 września – artysta wysyła list do prezydenta Wilsona w sprawie uznania Komitetu Narodowego Polskiego (powstałego 15 sierpnia w Lozannie z prezesem R. Dmowskim i Paderewskim jako przedstawicielem w USA) oraz w sprawie zgody na formowanie Armii Polskiej we Francji (w związku z przyjazdem 21 sierpnia do Stanów Zjednoczonych polsko-francuskiej misji wojskowej).

1918

  • 8 stycznia – prezydent Wilson w orędziu pokojowym (13. punkt) uznaje kwestię niepodległości Polski za jeden z warunków przyszłego pokoju w Europie.
  • Czerwiec-lipiec, Waszyngton – Paderewski przystepuje do tworzenia Polskiego Białego Krzyża (na czele organizacji staje Helena Paderewska).
  • 26 sierpnia, Detroit – artysta przemawia na I Sejmie Wychodźstwa Polskiego w Ameryce; uznany za przywódcę duchowego Polonii, porusza kwestię dążeń do odzyskania niepodległej, zjednoczonej Polski wraz z Gdańskiem; gromadzi fundusze na rzecz Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.
  • 13 września – spotkanie z prezydentem Wilsonem; Paderewski wraz z R. Dmowskim przekonuje o prawach Polski do tzw. Kresów Wschodnich oraz Śląska, Wielkopolski i Pomorza z Gdańskiem.  
  • 25 grudnia – Paderewski przybywa do Gdańska na pokładzie brytyjskiego krążownika "Concord", nastepnie udaje się do Poznania (wizyta ta daje impuls do wybuchu powstania wielkopolskiego).

1919

  • 1 stycznia – Paderewski przyjeżdża do Warszawy.
  • 16 stycznia – po długotrwałych naradach i uzgodnieniach, obejmuje stanowisko prezydenta rady ministrów oraz ministra spraw zagranicznych; trzy dni później przedstawia Naczelnikowi Państwa Józefowi Piłsudskiemu składu gabinetu.
  • 25 stycznia – pierwsze posiedzenie gabinetu Paderewskiego.
  • 28 czerwca, Paryż – konferencja pokojowa – Paderewski wraz z Romanem Dmowskim i polską delegacją broni interesów Polski (m.in. kwestii praw do Gdańska, Pomorza, Wielkopolski, Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego, Galicji Wschodniej i Wileńszczyzny); podpisuje traktat wersalski. 
  • 4 grudnia – zgłoszenie dymisji gabinetu, a wobec braku poparcia – ostateczna rezygnacja z prób utworzenia nowego rządu (10 grudnia).

1920

  • Luty – Paderewscy wyjeżdżają do Riond-Bosson.
  • Lipiec – wskutek doniesień na temat kampanii kijowskiej prowadzonej przez Piłsudskiego (czego Paderewski nie aprobował), w obliczu wojny zagrażającej Polsce (ofensywa Armii Czerwonej), Paderewski zgłasza premierowi Grabskiemu gotowość oddania się do dyspozycji rządu i obrony interesów Polski; zostaje delegatem rządu polskiego na Konferencji Ambasadorów i Konferencji Londyńskiej, a także w Lidze Narodów.

1921

  • Styczeń – Paderewski rezygnuje z funkcji polskiego delegata przy Radzie Ambasadorów, wobec krytycznego nastawienia do polityki zagranicznej (prowadzonej przez J. Piłsudskiego) w stosunku do Litwy i Rosji Sowieckiej.
  • Maj – Paderewski zrezygnuje ze stanowiska delegata Polski do Ligi Narodów.

1922

  • Trudna sytuacja materialna skłania artystę do wznowienia pracy koncertowej; Paderewski przebywa w Paso Robles, gdzie pracuje nad nowym repertuarem.
  • 9 listopada – artysta powraca na estrady koncertowe świata; koncertuje w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

1924

  • Maj-czerwiec – koncerty w Europie (Bruksela, Paryż).
  • 20 października, Vevey – artysta przewodniczy komitetowi d/s przewiezienia szczątków Henryka Sienkiewicza do Polski; przemawia podczas uroczystości.
  • 21-29 października, Poznań – uroczystości nadania Paderewskiemu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego (ostatnia wizyta w Polsce).

1925-1926

  • Paderewski intensywnie koncertuje w Europie i Stanach Zjednoczonych.

1927

  • Z końcem stycznia rozpoczyna 6-miesięczne tournée po Australii i Nowej Zelandii.

1928

  • Od stycznia do połowy maja – artysta koncertuje w USA, a następnie w Paryżu.

1929

  • Styczeń – koncerty we Fryburgu i wielu miastach Francji, Belgii i Szwajcarii (dochody z koncertów Paderewski przekazuje na pomoc dla wdów i sierot po poległych żołnierzach).    
  • Jesień – Paderewski odwołuje tournée amerykańskie z powodu operacji wyrostka robaczkowego; sporządza przed notariuszem z Morges testament, z zapisem na rzecz Uniwersytetu Jagiellońskiego, po wygaśnięciu "dożywoci" dla żony i siostry (w 1930 r. Paderewski złożył testament w skrytce banku Morgana w Paryżu, opłacanej z zasobu konta; odnaleziono go dopiero w 1949 roku).

1930

  • 70. rocznica urodzin Paderewskiego – m.in. w Wilnie, Poznaniu i Warszawie organizowane są z tej okazji uroczyste koncerty.
  • Październik-grudzień – kolejne tournée po Stanach Zjednoczonych.

1931

  • Styczeń-maj – dalsze koncerty w Stanach Zjednoczonych.
  • Czerwiec, Riond Bosson – "kursy" mistrzowskie dla polskich pianistów: Henryka Sztompki, Stanisława Szpinalskiego (laureata II nagrody na I Konkursie Chopinowskim), Aleksandra Brachockiego, Zygmunta Dygata, Alberta Tadlewskiego i in.
  • Jesień – trasa koncertowa po Anglii i Szkocji.

1932

  • Od stycznia do maja – koncerty w USA i Kandzie, jesienią we Włoszech.
  • 8 lutego, Nowy Jork (Madison Square Garden) – wyjątkowy koncert Paderewskiego, na który przybywa rekordowa liczba – 16 tysięcy słuchaczy; dochód z koncertu zostaje przeznaczony na bezrobotnych amerykańskich muzyków.

1933

  • Luty-kwiecień – występy w USA.
  • Maj-czerwiec – koncerty w Paryżu, m.in. w Théâtre des Champs-Elysées (koncert dobroczynny na rzecz intelektualistów żydowskich).

1934

  • 16 stycznia – zgon Heleny Paderewskiej; artysta na rok wycofuje się z życia koncertowego.

1935

  • Z okazji 75. rocznicy urodzin Mistrza organizowane są liczne koncerty i akademie.

1936

  • Luty, Morges – z inicjatywy Władysława Sikorskiego przybywają do Riond-Bosson Józef Haller i Wincenty Witos; w oparciu o autorytet moralny Paderewskiego pragną odbudowy jedności narodowej, konstytuują tzw. Front Morges – ugrupowanie opozycyjne wobec rządu sanacji.
  • Lato, Denham pod Londynem – Paderewski przystępuje do pracy nad filmem Sonata księżycowa w reżyserii Lothara Mendesa, przygotowywanym przez angielską wytwórnię Pall Mall Production Limited.
  • Jesień, Riond Bosson, Paryż – Paderewski wraz z amerykańską dziennikarką Mary Lawton pracują nad Pamiętnikami.

1937

  • Znacznie pogarsza się stan zdrowia artysty (wskutek nadciśnienia, nałogu palenia papierosów i podeszłego wieku).
  • Wiosna – pojedyncze koncerty na cele dobroczynne (w Lozannie, Solurze, Brukseli, Wielkiej Brytanii).
  • Lato, Morges – współpraca z delegatami Towarzystwa im. F. Chopina w Warszawie nad opracowaniem redakcyjnym Dzieł wszystkich F. Chopina (ukazało się dopiero po wojnie).

1938

  • Jesień – koncerty w Wielkiej Brytanii i Szwajcarii.

1939

  • 26 lutego – pierwszy w Ameryce recital radiowy Paderewskiego emitowany przez Radio City New York.
  • Marzec-maj – recitale w Stanach Zjednoczonych.
  • 5 maja, Nowy Jork – oświadczenie Paderewskiego (nadawane przez rozgłośnię NBC) w związku z odrzuceniem przez Józefa Becka ultimatum niemieckiego (z poparciem decyzji polskiej dyplomacji).  
  • 21 maja, Rochester N.Y. – ostatni publiczny występ Paderewskiego.
  • 31 maja – odezwa do Polonii amerykańskiej (drukowana we wszystkich niemal dziennikach polonijnych).
  • 1 lipca – Paderewski powraca do Szwajcarii na pokładzie statku Normandia.
  • 1 września – od chwili wybuchu wojny Paderewski po raz kolejny angażuje się w działalność polityczną i patriotyczną, organizuje pomoc dla ofiar wojny w Polsce, śle memoriały i listy do polityków, przemawia za pośrednictwem radia do społeczności USA, Anglii, Francji, do rodaków w USA i w kraju.     

1940

  • 23 stycznia, Paryż – Paderewski przemawia podczas inauguracyjnego posiedzenia Rady Narodowej Rzeczpospolitej na emigracji (Paderewskiego wybrano Przewodniczącym RN).
  • Maj – Paderewski po raz kolejny na falach radiowych apeluje do Amerykanów, Brytyjczyków, Francuzów o pomoc dla ofiar napadniętej Polski.
  • 23 września – Paderewski opuszcza Szwajcarię i przez Hiszpanię i Portugalię udaje się do Stanów Zjednoczonych; przed wyjazdem nagrywa pożegnalne przemówienie radiowe do Szwajcarów, wyjaśniając motywy swej decyzji.
  • 6 listopada – Paderewski przybywa do Nowego Jorku; zamieszkuje w Hotelu Buckingham; wygłasza na falach eteru przemówienia w j. francuskim, angielskim, polskim; przemawia na wiecach, spotkaniach politycznych, publikuje w prasie.

1941

  • Styczeń – artysta nagrywa kolejne przemówienia, wspierając na duchu rodaków, apeluje do świata o pomoc dla Polski m.in. do Rady Polonii, do polskich marynarzy przebywających w porcie Nowy Jork, do Amerykanów.
  • Luty-kwiecień, Palm Beach – artysta odpoczywa; gości dziennikarzy, artystów, polityków (m.in. Władysława Sikorskiego i Stanisława Mikołajczyka); działalność amerykańską Paderewskiego wspiera jego sekretarz Sylwin Strakacz, występując wielokrotnie jako delegat, z ramienia Paderewskiego.
  • 22 czerwca, Oak Ridge (New Jersey) – Paderewski bierze udział w Zjeździe Weteranów Armii Polskiej w USA; przemawia po raz ostatni.       
  • 29 czerwca, Nowy Jork (Hotel Buckingham) – Paderewski umiera.
  • 3 lipca, Nowy Jork – msza żałobna w Katedrze św. Patryka (celebrował arcybiskup Nowego Jorku ks. Francis Spellmann); trumnę Paderewskiego okrywa polski sztandar; polskiego artystę i męża stanu żegnają tłumy mieszkańców na ulicach miasta i w hotelu Buckingham; kondukt żałobny z trumną na lawecie zaprzężonej w osiem koni przejeżdża do dworca Pennsylwania, a następnie do Ambasady Polskiej w Waszyngtonie.
  • 5 lipca, Waszyngton – uroczystości pogrzebowe, z najwyższymi honorami wojskowymi, na cmentarzu Arlington (w rotundzie bohaterów pancernika USS Maine), dzięki specjalnej ustawie prezydenta Franklina Delano Roosevelta, zatwierdzonej przez Senat i Izbę Deputowanych.      
  • Antonina Wilkońska, siostra Paderewskiego, przekazała serce artysty pod opiekę Polonii, przechowywane było w szpitalnych skrytkach; dopiero w 1986 r. złożono je w Doylestown (w Pensylwanii) w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej (gdzie znajduje się obecnie).

* * *

1963

  • 9 maja, Cmentarz Arlington: prezydent USA John F. Kennedy ufundował i odsłonił tablicę informującą, iż szczątki polskiego męża stanu i muzyka spoczęły w tym miejscu czasowo.

1992

  • 29 czerwca – trumnę z prochami Paderewskiego przewieziono do kraju, do podziemii Archikatedry św. Jana w Warszawie (zgodnie z wolą Paderewskiego, jego prochy spoczęły w niepodległej Polsce).